.png)
Cognitieve beperkingen als Parkinson, een CVA, autisme of een trauma beschadigen allemaal het brein op een andere manier, maar er zit overlap in de effecten. Dit kan je begrijpen door de manier waarop onze hersenen zijn opgebouwd, gesimplificeerd hebben mensen een “bovenbrein” en een“onderbrein” met ieder hun eigen functies.
Bovenbrein (Laag 3 & 4), het denkende brein:
prikkels omzetten in actie, initiatief nemen, zelfcontrole, en hogere cognitieve functies als plannen, spraak, herinneren, keuzes maken, besef van tijd, etc.
Onderbrein (Laag 1 & 2), het emotionele brein:
ongerichte bewegingen en enkelvoudige prikkels bijvoorbeeld zuig- en grijpreflex, binnenkomende prikkels filteren, ordenen, driften, en zo een beeld te krijgen van wat je ziet, hoorten voelt.
Een cognitieve beperking tast vaak het boven-brein aan waardoor iemand moeite krijgt met de bijbehorende functies, bijvoorbeeld: het nemen van initiatief, het geheugen, plannen, complexe handelingen of het controleren van eigen emoties. Hierdoor vergeten sommige mensen te eten of te bewegen, maar de aandoening kan ook bijv. eerst de spraakfunctie beschadigen.
Het beschadigde brein maakt de persoon ook vatbaarder voor angst waardoor iemand sneller vanuit “fight-or-flight” reageert.Zo stond een vriend van mij helaas regelmatig voor een dichte deur bij zijn dementerend schoonmoeder wanneer zij vergat dat hij langs kwam. Door de stress reageert iemand“reflexmatig” met agressie of weerstand wat vaak vervelend is voor degene zelf,en ook voor de omgeving.
Tessa vermindert de symptomen door aangetaste functies (deels) te vervangen met gesproken berichten,vragen of muziek. Bijvoorbeeld: als Tessa herinnert “het is 8 uur, tijd om te ontbijten” wordt iemand geholpen zelf het initiatief te nemen en zelfstandig dagelijkse activiteiten uit te voeren. Of doordat bijvoorbeeld Tessa aankondigt: “over 20 minuten word je opgehaald” helpt Tessa iemand zich klaar te maken, en angst en eventuele weerstand te voorkomen. Zo vermindert Tessa de symptomen van de cognitieve beperking en kan iemand meer zelf.
Omdat de symptomen van een cognitieve beperking verschillen per persoon is het belangrijk eerst naar de symptomen te kijken of Tessa kan helpen. Zo kan Tessa iemand die last heeft van apathie vaak goed helpen, maar iemand die uitvalsverschijnselen niet. Om hierbij te helpen hebben we een inzetwijzer (download).
Ten tweede, omdat de effecten verschillen per persoon is het van belang om de inzet en de berichten van Tessa aan te passen aan de situatie en de persoon. Dit is zeker van belang bij ziektes die progressief zijn, zoals dementie of sommige vormen van verstandelijke beperkingen.
Zo kan je Tessa inzetten als hulpmiddel bij de juist persoon op de juiste manier, zodat iemand zelf meer kan, ondanks een beperking.
Meer informatie: info@tinybots.nl of www.tinybots.nl
